Umowa uaktywniająca - zatrudnienie niani

Przeczytaj także: Ubezpieczenia społeczne niań

Opieka może być sprawowana dłużej, do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3. rok życia lub w przypadku, gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym - do 4 lat.

Kto może podpisać taką umowę?

Umowa uaktywniająca zawierana jest między nianią a rodzicami lub rodzicem samotnie wychowującym dziecko.

Przez rodzica samotnie wychowującego dziecko rozumie się: pannę, kawalera, wdowę, wdowca, rozwódkę, rozwodnika albo rodzica, w stosunku do którego orzeczono separację, a także rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Są to również osoby, które sprawują rolę opiekuna prawnego lub sąd powierzył im sprawowanie opieki nad dzieckiem.
Rodzice lub rodzic samotnie wychowujący dziecko powinni być zatrudnieni na podstawie stosunku pracy, świadczyć usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych lub prowadzić pozarolniczą działalność.

Nianią może być wyłącznie osoba fizyczna, zarówno kobieta jak i mężczyzna, która osobiście będzie sprawowała opiekę nad dzieckiem, realizując funkcje opiekuńcze, wychowawcze i edukacyjne. Nianią może być osoba spokrewniona z rodzicami dziecka, np. babcia, ciotka.

Co powinno znaleźć się w umowie?

Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej i zawierać:

• strony umowy,
• cel i przedmiot umowy,
• czas i miejsce sprawowania opieki,
• liczbę dzieci powierzonych opiece,
• obowiązki niani,
• wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin wypłaty,
• czas, na jaki umowa została zawarta,
• warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy.

Do umowy uaktywniającej mają zastosowanie przepisy dotyczące zlecenia.

Składki na ubezpieczenia społeczne

Niania zatrudniona na podstawie umowy uaktywniającej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dobrowolne dla niej jest natomiast ubezpieczenie chorobowe. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń, składanie dokumentów rozliczeniowych, a także późniejsze wyrejestrowanie spoczywa na rodzicu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych za nianię sfinansuje składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne od podstawy wynagrodzenia nie wyższej niż płaca minimalna. Od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotę minimalnego wynagrodzenia opłatę wnosi rodzic. Składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe finansuje w całości z własnych środków niania, a opłaca je w ZUS-ie rodzic.

Finansowanie składek za nianię nie przysługuje w przypadku, gdy jedno z rodziców przebywa na urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowym urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie rodzicielskim, ojcowskim oraz urlopie wychowawczym, gdyż są to urlopy przyznawane na opiekę nad dzieckiem. Składki nie są również finansowane, jeśli rodzic korzysta z ulgi na podstawie umowy aktywizacyjnej, o której mowa w art. 61c ust. 1 Ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub gdy umowa jest zawarta między nianią a rodziną zastępczą.

W przypadku utraty przez rodziców zatrudnienia lub zaprzestania prowadzenia działalności składki będą finansowane przez ZUS jeszcze przez okres trzech miesięcy od dnia zaistnienia tych przyczyn.

Ważne, aby w przypadku umowy zawieranej w tzw. pełnej rodzinie została ona podpisana przez oboje rodziców, w przeciwnym razie ZUS nie będzie opłacał składek.

Joanna Kuzub