Średniotygodniowy i dobowy czas pracy a nadgodziny

Przeczytaj także: Jak obliczyć nadgodziny średniotygodniowe?

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Jest ona dopuszczalna tylko i wyłącznie w razie okoliczności wymienionych w art. 151 § 1 kp.

PRZEKROCZENIE DOBOWEJ NORMY CZASU PRACY

Jeżeli w wyniku wykonywanej pracy w danym dniu okazuje się, że pracownik pracował dłużej niż przewidziana dla niego dobowa norma czasu pracy ustalona zgodnie z art. 129 kp (tj. 8 godzin na dobę) lub – w systemie równoważnym – przedłużony dobowy wymiar czasu pracy (np. 10 godzin na dobę), to w takiej sytuacji dochodzi do pracy w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.

Przykład 1:

Pracownika obowiązuje powszechna norma czasu pracy wynosząca 8 godz. na dobę. Jednego dnia tygodnia pracownik wykonywał pracę przez 12 godz., ponieważ polecono mu usunięcie awarii systemu komputerowego w zakładzie pracy. W tym dniu pracownik przekroczył swoją normę dobową czasu pracy o 4 godziny, czyli przepracował 4 godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.

Przykład 2:

• Pracownik pracuje w systemie równoważnym. Zgodnie z grafikiem miał pracować: w poniedziałek 10 godz. – faktycznie pracował 12 godz.
• we wtorek 4 godz. – pracował 6 godz.
• w środę 7 godz. – pracował 10 godz.

W efekcie: w poniedziałek pracownik wypracował 2 nadgodziny dobowe (praca ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy), we wtorek nie doszło do pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia normy dobowej, ponieważ 8-godz. norma dobowa nie została przekroczona, natomiast w środę mamy znów 2 nadgodziny dobowe (8. godz. pracy nie jest godziną nadliczbową).

Uwaga!

Norma dobowa czasu pracy pracowników niepełnosprawnych o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wynosi 7 godz. W tym przypadku każda godzina pracy ponad 7 godzin jest pracą nadliczbową.

PRZEKROCZENIE ŚREDNIOTYGODNIOWEJ NORMY CZASU PRACY

Natomiast w sytuacji, gdy pracownik pracuje w dniu dla siebie wolnym od pracy i nie otrzyma za tę pracę rekompensaty w postaci dnia wolnego lub czasu wolnego – wówczas nastąpi przekroczenie wymiaru czasu pracy i w konsekwencji powstanie godzin nadliczbowych z tytułu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy.

Do przekroczenia normy średniotygodniowej może dojść także w sytuacji, gdy pracownik wykonuje w danym dniu pracę przekraczającą jego dobowy wymiar czasu pracy nie powodując jednak taką pracą przekroczenia normy dobowej czasu pracy wynikającej z art. 129 kp, czyli 8 godzin (patrz: przykład 2, praca we wtorek).