Praca w dzień wolny a 5-dniowy tydzień pracy

Przeczytaj także: Różne dni wolne dla każdego pracownika

Przeciętnie 5 dni w tygodniu

Wszyscy pracownicy powinni pracować przeciętnie 5 dni w tygodniu, bez względu na to, w jakim systemie czasu pracy są zatrudnieni. Zasada ta wynika wprost z przepisu art. 129 kp. Oznacza to, że nie możesz planować pracy zawsze przez 6 czy 7 dni w tygodniu, nawet gdyby czas pracy został rozłożony na te dni w taki sposób, że nie dochodziłoby do przekroczenia przeciętnej 40-godzinnej tygodniowej normy czasu pracy. Zasada przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy umożliwia Ci natomiast nierównomierne rozłożenie dni wolnych w trakcie okresu rozliczeniowego.

Oddaj zawsze cały dzień wolny

Jeśli pracownik wykonywał pracę w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy (zazwyczaj sobota), to masz obowiązek rekompensaty pracy w takim dniu innym dniem wolnym w uzgodnionym z pracownikiem terminie. Tego „zamiennego” dnia wolnego udzielasz do końca okresu rozliczeniowego, w którym ta praca wystąpiła (art. 151³ kp). Nie ma przy tym znaczenia, że pracownik nie przepracował w sobotę 8 godzin. Oddać musisz cały dzień, nawet gdy pracował on tylko jedną godzinę. Nie może to jednak powodować strat w wynagrodzeniu pracownika.

Przykład

W piątek w godzinach wieczornych firma otrzymała niespodziewaną dostawę towaru, którą trzeba rozpakować przed poniedziałkiem.

Z tego powodu pracodawca wezwał do pracy w sobotę część pracowników pracujących normalnie od poniedziałku do piątku po 8 godzin. Pracownicy pracowali tylko przez 3 godziny, ale i tak należy im oddać cały dzień wolny.

W takiej sytuacji pracownicy otrzymają więc 8 godzin czasu wolnego od pracy, za który co do zasady nie zachowują oni prawa do wynagrodzenia. Jednak w ten sposób pracownicy Ci byliby stratni wynagrodzenie za 5 godzin, co jest niedopuszczalne. W takich przypadkach należy za te 5 godzin wypłacić pracownikom wynagrodzenie przestojowe (art. 81 kp), gdyż przyjmuje się że pracownicy byli gotowi do świadczenia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, a nie wykonywali jej z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Nie rekompensuj czasem wolnym!

Pracy w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy nie możesz rekompensować czasem wolnym tak jak w przypadku godzin nadliczbowych. Nie ma tu mowy o udzielaniu czasu wolnego na pisemny wniosek pracownika w stosunku 1:1 lub bez takiego wniosku w stosunku 1:1,5. Jeżeli pracownik nie przepracował w tym dniu 8 godzin, to oznacza, że nie przekroczył dobowej normy czasu pracy. Nie ma więc możliwości uruchomienia rekompensaty godzin nadliczbowych, gdyż takie godziny nie wystąpiły. Jest to możliwe jedynie w sytuacji, gdyby pracownik przekroczył 8-godzinna normę dobową. Wówczas powstaną nadgodziny, które możesz zrekompensować czasem wolnym.

Przykład

Pracownik, który pracuje w systemie podstawowym (tj. po 8 godzin na dobę) wykonywał pracę przez 10 godzin w sobotę - w dniu wolnym od pracy wynikającym z 5-dniowego tygodnia pracy. Otrzymał w zamian inny dzień wolny w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Za pozostałe 2 godziny (powyżej 8 godzin) pracodawca udzielił mu 3 godzin wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym. Zachował się prawidłowo, ponieważ najpierw udzielił dnia wolnego i w ten sposób „oddał” pracownikowi 8 godzin przepracowanych w sobotę. Zostały jeszcze 2 godziny, które można zrekompensować na pisemny wniosek pracownika w stosunku 1:1 lub bez takiego wniosku w stosunku 1:1,5. Ponieważ pracownik nie złożył takiego wniosku, pracodawca „oddał” mu 3 godziny czasu wolnego w zamian za 2 przepracowane nadgodziny.