Myślisz o kredycie? Najpierw poznaj prawa konsumenta

Przeczytaj także: UOKiK wskazał nieuczciwe reklamy banków

Ze statystyk prowadzonych przez Biuro Informacji Kredytowej wynika, że pod koniec ostatniego kwartału minionego roku rzesza Polaków posiadających czynne zobowiązanie finansowe w banku lub firmie pożyczkowej przekroczyła 15 milionów. Okazuje się niestety, że wśród nich nie brakuje osób, którym nieznane zupełnie są prawa konsumenta, jakie przysługują osobom podpisującym umowy kredytowe. Z badania, które Ipsos zrealizował na zlecenie Kapitalni.org wynika, że do rzadkości nie należy zarówno nieznajomość własnych uprawnień, jak i obowiązków, którym powinni sprostać kredytodawcy. Co piąty Polak i więcej niż co czwarta nie wiedzą np., że kredytodawca jeszcze przed podpisaniem umowy zobowiązany jest poinformować klienta o całkowitej kwocie zadłużenia.

– Wnioski z badania Ipsos brzmią dość niepokojąco. Znajomość praw konsumenta oraz zrozumienie warunków umowy przed jej podpisaniem leży w interesie każdego kredytobiorcy. Do tego, obowiązkiem instytucji finansowej jest udzielenie klientowi wszelkich informacji, które mają wpływ na wysokość oraz koszty kredytu – mówi Tomasz Jaroszek, ekspert platformy edukacyjnej Kapitalni.org.

Badanie Kapitalni.org dowiodło również, że to na ile znane są nam prawa konsumenta uzależnione jest od płci. Do braku wiedzy o prawach przysługujących posiadaczowi kredytu przyznaje się co piąta Polka i co siódmy Polak. Ponadto co dziesiąta badana wskazywała, że po otrzymaniu finansowania, nie przysługują jej żadne prawa. Wśród mężczyzn odpowiedział tak co siódmy ankietowany. Jedynie niespełna co czwarty Polak wie, że ma możliwość spłaty całości kredytu lub jego części przed terminem wskazanym w umowie. W przypadku kobiet stan wiedzy w tym zakresie wygląda trochę lepiej. O takim uprawnieniu wiedziała blisko co trzecia uczestniczka badania.

Kapitalni.org podpowiadają, czego możemy żądać od kredytodawcy, aby w sposób świadomy zawrzeć umowę, a także korzystać z tego, co dają nam prawa konsumenta.

Sprawdź, zanim podpiszesz

Kredytodawca ma obowiązek poinformować konsumenta o warunkach umowy. Jest to określone w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z nią instytucja udzielająca finansowania przed zawarciem umowy powinna w pierwszej kolejności przedstawić nam formularz informacyjny, którego ważność wynosi przynajmniej jeden dzień roboczy.

– Dokument ten musi zawierać wszystkie informacje wskazane w art. 13 ust. 1 ustawy. Chodzi o kwestie takie jak: dane konsumenta i kredytodawcy, rodzaj kredytu i jego koszt, czas trwania umowy, harmonogram wypłat i spłat, a także prawa konsumenta związane z zawarciem umowy kredytowej – mówi Tomasz Jaroszek, ekspert Kapitalni.org. – Kredytodawca musi dokonać również oceny naszej zdolności kredytowej na podstawie informacji z odpowiednich baz danych – dodaje.

Dodatkowo firma udzielająca finansowania ma obowiązek dokładnie wyjaśnić nam treść przekazanych informacji oraz postanowień zawartych w umowie, w sposób umożliwiający podjęcie świadomej decyzji dotyczącej kredytu konsumenckiego. Jej obowiązkiem jest wytłumaczenie zapisów, które budzą nasze wątpliwości. Kredytodawca musi także wydać nam wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytowej, a także doręczyć niezwłocznie samą umowę.

– To ważne, aby dobrze zrozumieć postanowienia zawarte w umowie. Zawsze warto dopytywać o kwestie, których nie rozumiemy. Zaciągając zobowiązanie finansowe musimy wiedzieć, za co i ile płacimy, a także czy w naszej umowie są jakieś zapisy, które mogą być dla nas niekorzystne. Możemy również wymagać, aby kredytobiorca wydał na nasz wniosek bezpłatny projekt umowy, abyśmy mogli na spokojnie przejrzeć jej zapisy – mówi Tomasz Jaroszek, ekspert Kapitalni.org.

Życie po kredycie

Warto pamiętać, że obowiązki informacyjne kredytodawcy nie kończą się z chwilą zawarcia umowy. Powinien on służyć nam pomocą przez cały czas obowiązywania umowy. Jakie prawa przysługują nam ustawowo już po zawarciu kredytu? Przede wszystkim mamy prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od jej zawarcia. Jak pokazało badanie Ipsos dla Kapitalni.org, niewielu Polaków ma świadomość, że ma taką możliwość. Wie o tym tylko 41 proc. z nas. Innym przysługującym nam prawem jest wcześniejsza spłata kredytu w całości bądź części. Takie uprawnienie znało 25 proc. badanych.

– Mamy prawo do ochrony swoich interesów ekonomicznych. Dlatego w przypadku problemów ze spłatą zobowiązania finansowego, należy pamiętać, że możemy powiadomić kredytobiorcę o sytuacji i poprosić np. o zmianę harmonogramu spłat – mówi Tomasz Jaroszek, ekspert Kapitalni.org.

Dodatkowo w razie kłopotów mamy prawo być reprezentowani. Dlatego możemy poszukać organizacji konsumenckiej, która będzie mogła występować w naszym imieniu np. w sądzie.

– W obecnych czasach, kiedy konsumenci coraz częściej i chętniej korzystają z kredytów, znajomość przysługujących im praw to konieczność. Tylko odpowiednia wiedza w tym zakresie pozwoli ustrzec się przed poważnymi kłopotami w przyszłości, np. wpadnięciem w spiralę zadłużenia – wskazuje Tomasz Jaroszek, ekspert Kapitalni.org.