Upadłość konsumencka, czyli oddłużenie dla rzetelnych

Przeczytaj także: 10 rzeczy, które warto wiedzieć o upadłości konsumenckiej

Od stycznia 2016 roku w szerszym zakresie z funkcji oddłużeniowej postępowania upadłościowego mogą także skorzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, a także m.in. wspólnicy spółek jawnych i partnerskich.

Jednym ze skutków przeprowadzenia postępowania upadłościowego może być umorzenie zobowiązań upadłego, których nie udało się zaspokoić w postępowaniu upadłościowym, pomimo iż przeprowadzono likwidację majątku dłużnika. Bez wątpienia wspólnym mianownikiem pomiędzy zasadami oddłużenia upadłych przedsiębiorców oraz upadłością konsumencką jest przyjęte przez ustawodawcę założenie, iż ma ono dotyczyć jedynie rzetelnych dłużników. Przy czym ocena postępowania dłużnika na użytek zasadności orzekania o umorzeniu zobowiązań dotyczy okresu zarówno przed ogłoszeniem upadłości, jak i w trakcie postępowania.

W przypadku upadłości konsumenckiej faktyczna decyzja o umorzeniu zobowiązań upadłego podejmowana jest już na etapie rozstrzygania wniosku o ogłoszenie upadłości. Uwzględniając wniosek sąd decyduje, że upadły, zasługuje na skorzystanie z funkcji oddłużeniowej postępowania upadłościowego przede wszystkim z uwagi na przyczyny popadnięcia w stan niewypłacalności. Niemniej jednak w przypadku nagannej postawy dłużnika w trakcie postępowania upadłościowego, np. nie wykonywania spoczywających na nim obowiązków (w tym powstrzymania się od rozporządzania swoim majątkiem), braku współpracy z syndykiem, sąd może umorzyć postępowanie upadłościowe, co będzie równoznaczne brakiem oddłużenia upadłego konsumenta.

Analogiczny skutek wywołać może ujawnienie dopiero w toku postępowania negatywnych przesłanek ogłoszenia upadłości, które gdyby były sądowi znane prowadziłyby do oddalenia złożonego przez konsumenta wniosku o ogłoszenie upadłości.

Przesłankami negatywnymi ogłoszenia upadłości są okoliczności wskazujące w szczególności na nierzetelność dłużnika na etapie poprzedzającym złożenie wniosku ogłoszenie upadłości, m.in.:

• doprowadzenie przez dłużnika do niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, negatywna postawa dłużnika w trakcie wcześniej prowadzonego wobec niego postępowania upadłościowego
• na etapie składania samego wniosku o ogłoszenie upadłości podanie we wniosku nieprawdziwych bądź niezupełnych informacji

Ustawodawca wprowadził także reguły, które mają zabezpieczyć przed nadużywaniem przez dłużników tej instytucji. Ma temu służyć ograniczenie czasowe dla możliwości powtórnego skorzystania z oddłużenia w ramach postępowania upadłościowego.

Podsumowując, trzeba zauważyć, iż bez wątpienia regulacja dotycząca umorzenia zobowiązań upadłego jest jedną z bardziej doniosłych i kontrowersyjnych z punktu widzenia wierzycieli. Może być przez nich odbierana jako forma przerzucenia na nich ciężaru błędnych decyzji gospodarczych dłużnika, prowadzących ostatecznie do jego niewypłacalności. Niemniej jednak instytucja ta jest niezbędna dla realizacji jednego z celów postępowania upadłościowego jakim ma być umożliwienie upadłemu nowego startu życiowego, bez ciężaru zobowiązań, których nie udało się zaspokoić w postępowaniu upadłościowym. Możliwość oddłużenia ma tworzyć zachętę dla uczciwych dłużników do wczesnego zgłaszania wniosków o ogłoszenie upadłości, co w konsekwencji sprzyjać będzie lepszemu zaspokojeniu wierzycieli.

Piotr Glonek, radca prawny z , Doradca restrukturyzacyjny wpisany na listę prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości