Urlop macierzyński i rodzicielski 2016

Przeczytaj także: Dzień Ojca na urlopie macierzyńskim. To jest trendy

Urlop macierzyński i rodzicielski w 2016 roku będzie udzielany na zmienionych zasadach, niż rok wcześniej. Od 2 stycznia 2016 roku wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu Pracy z 2015 roku. Nowelizacja ta wprowadza korzystniejsze rozwiązania prorodzinne, pozwalając na szersze korzystanie z uprawnień przez oboje rodziców. Warto jednak pamiętać, że zapisy Kodeksu Pracy regulują tylko kwestie związane z pracą, czyli nie mają zastosowania do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenia czy umowa o dzieło. Z korzyści związanych z urlopem macierzyńskim, rodzicielskim czy ojcowskim nie mogą więc czerpać osoby zatrudnione na tzw. umowach śmieciowych.

Urlop macierzyński

Kobiecie pracującej na podstawie umowy o pracę przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 31 tygodni w przypadku urodzenia bliźniaków, 33 tygodni w przypadku urodzenia trojaczków, 35 tygodni gdy urodzą się czworaczki oraz 37 tygodni, gdy kobieta urodzi w jednym porodzie co najmniej piątkę dzieci. Przed prognozowaną datą porodu kobieta może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jeśli z powodu urlopu macierzyńskiego kobieta nie wykorzysta części lub całości urlopu wypoczynkowego, wówczas urlop wypoczynkowy nie przepada, a pracodawca ma obowiązek udzielić go w terminie późniejszym. Po porodzie, pracującej matce przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania wspomnianego powyżej wymiaru.

Kobieta po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy. Może to zrobić jednak tylko wtedy, gdy dzieckiem przez pozostałą część urlopu macierzyńskiego zajmie się ojciec. Ojciec dziecka w tym celu musi złożyć do swojego pracodawcy pisemny wniosek, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika - ojca dziecka.


Od 2016 roku znika możliwość uzyskania dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze do 6 tygodni (poród pojedynczy) lub do 8 tygodni (poród mnogi). W zamian za to wydłużony został maksymalny okres urlopu rodzicielskiego z obecnych 26 tygodni do 32 lub 34 tygodni (zmiana wchodzi w życie o 2 stycznia 2016 roku).

Urlop rodzicielski

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, pracujący matka oraz ojciec dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) lub do 34 tygodni (w przypadku urodzenia w jednym porodzie dwójki lub więcej dzieci). Urlop rodzicielski, z którego na równych prawach mogą korzystać zarówno matki jak i ojcowie, ma w swoich założeniach poprawić sytuację kobiet na rynku pracy, umożliwiając rodzicom bardziej elastyczne planowanie opieki nad małym dzieckiem.

Urlop rodzicielski we wspomnianym powyżej wymiarze przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka. Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać opisanego powyżej wymiaru maksymalnego.

Oznacza to, że przy urodzeniu jednego dziecka matka może wziąć np. 20 tygodni urlopu, a ojciec 12 tygodni (czyli łącznie 32 tygodnie). Przy urodzonej dwójce dzieci i więcej może to być np. 25 tygodni dla matki i 9 tygodni dla ojca (łącznie 34 tygodnie).

Taki wymiar urlopu rodzicielskiego oznacza, że przy urodzeniu jednego dziecka kobieta może liczyć na maksymalnie 52 tygodnie urlopu (20 macierzyńskiego + 32 rodzicielskiego), czyli nieco ponad rok. Przy urodzeniu pięcioraczków jest to już 71 tygodni. Oczywiście zarówno część urlopu macierzyńskiego, jak i nawet całość rodzicielskiego może być wykorzystana przez ojca dziecka/dzieci.

Urlop ojcowski

Ojcowie, oprócz prawa do korzystania z części urlopu macierzyńskiego lub nawet całości rodzicielskiego, mogą również skorzystać ze specjalnego urlopu ojcowskiego.

Jak określa Kodeks Pracy, pracownik - ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni. Urlop ten może wykorzystać najpóźniej do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień (co w praktyce oznacza dwie równe części, po tydzień każda).