Umowa o pracę vs. śmieciowa – co bardziej się opłaca?

Przeczytaj także: Umowy cywilnoprawne: jak je zawierać z pracownikami?

Oczywistym jest, że podczas gdy pracownicy walczą o jak najwyższe zarobki, pracodawcy szukają obniżenia kosztów. Cięcie kosztów oznacza często zmianę warunków pracy: praca w ramach umowy o dzieło lub zlecenie. Do tych ostatnich przylgnęła pogardliwa łatka – umowy śmieciowe, w oczach pracowników to zło w najczystszej postaci.

W gąszczu umów

Zanim zdecydujemy, która forma zatrudnienia jest najlepsza, scharakteryzujmy je, ujawniając ich mocne i słabe strony.

• Etat - forma współpracy na podstawie umowy o pracę, określona ramami Kodeksu Pracy. Pracownik na etacie zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i w czasie przez niego określonym, zaś pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia. Etat cechuje stała pensja, niezależnie od liczby przepracowanych dni w miesiącu, płatne urlopy wypoczynkowe, macierzyńskie, możliwość wzięcia bezpłatnego urlopu czy dni na żądanie. W tej formie zatrudnienia odprowadzona jest zarówna składka ZUS oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne.
• Umowa zlecenie - jest umową cywilnoprawną. Oznacza to, że wszelkie regulacje z nią związane określają przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu Pracy. Zleceniobiorca (pracownik) zobowiązuje się do wykonania określonej czynności na rzecz dającego zlecenie (pracodawcy) na warunkach określonych w umowie. Zleceniobiorca nie ma obowiązku wykonywania zlecenia w ściśle określonym miejscu ani czasie, nie jest też zależny od zleceniodawcy. Przy umowie zlecenie jest odprowadzana składka ZUS, składka na ubezpieczenie zdrowotne.
• Umowa o dzieło - podpisując tę formę umowy wykonawca zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła dla Zlecającego za odpowiednim wynagrodzeniem. Liczy się sam efekt pracy, przepisy nie regulują ani czasu ani miejsca wykonania działa. W umowie o dzieło nie są odprowadzane składki zdrowotne ani na ZUS.

Reasumując: tylko w przypadku umowy o pracę pracownik ma zagwarantowane ustawowo prawo do urlopu, określony czas pracy, uregulowaną kwestię minimalnego wynagrodzenia oraz wiele innych zabezpieczeń. Ponadto dokładnie uregulowane są kwestie wypowiadania i rozwiązywania tych umów, co czyni je stabilnymi i trwałymi.

Etat czy umowa śmieciowa?

Na podstawie powyższych informacji można stwierdzić, że etat niezaprzeczalnie jest liderem jeśli chodzi o najlepszą formę zatrudniania. Sprawdźmy jednak, czy tak samo prezentuje się to z najważniejszego dla pracownika poziomu – pieniędzy, otrzymanego wynagrodzenia. Sprawdźmy jak rozkładają się koszty podczas każdej formy zatrudnienia i ile tak naprawdę dostajemy „na rękę” (netto) dla 4 tys. zł brutto miesięcznie.

Porównanie etatu, umowy zlecenia i umowy o dzieło
Rodzaj zatrudnienia	Brutto	Ubezpieczenie				Zaliczka na PIT	Netto
		emerytalne	rentowe	chorobowe	zdrowotne
Etat	4 000 zł	390,40 zł	60 zł	98 zł	310, 64 zł	287 zł	2853,96 zł
Umowa - zlecenie	4 000 zł	390,40 zł	60 zł	-	319, 46 zł	236 zł	2994,14 zł
Umowa o dzieło	4 000 zł	-	-	-	-	576 zł	3424,00 zł
Źródło: obliczenia własne TotalMoney.pl

Po opłaceniu wszystkich składek na etacie: ubezpieczeń emerytalnych (390,40 zł); rentowych (60 zł), chorobowych (98 zł), zdrowotnych (310,64 zł) oraz zaliczki na PIT (287,00 zł) z 4 000 zł pozostaje 2 853,96 zł. Tym samym wszystkie składki kosztowały nas 1 146,04 zł. Boli naszą kieszeń, prawda?

Co z umową-zlecenie? Jeśli ta forma umowy jest jest jedynym tytułem ubezpieczenia należy odprowadzić od niej składki na ubezpieczenie rentowe, emerytalne i zdrowotne.

Ubezpieczenia chorobowe nie są w tym wypadku obowiązkowe. Zatem po odjęciu składki emerytalnej: 390,40 zł, rentowej (60 zł), zdrowotnej (319,46 zł) oraz zaliczki na PIT (236,00 zł), z kwoty 4 000 zł zostaje nam 2 994, 14 zł.

Przejdźmy do umowy o dzieło. W tym wypadku od kwoty brutto musimy odliczyć zaliczkę na PIT, która wynosi 576 zł. Odejmując tę kwotę od 4 000 zł zostaje nam na rękę 3 424 zł, czyli o 429,86 zł więcej niż w przypadku umowy zlecenie i o 570,04 zł więcej niż na etacie. W umowie o dzieło otrzymujemy 85,6% kwoty netto wynagrodzenia, na etacie 71,2% zaś u umowie zlecenie 74,6%.