Fuzje i przejęcia w sektorze MSP: pułapki prawne

Przeczytaj także: Prawne aspekty transakcji M&A

W pierwszej kolejności trzeba wskazać, że istnieją dwa modele łączeń: połączenie przez przejęcie (per incorporationem) oraz przez zawiązanie nowej spółki (per unionem). Model pierwszy polega na przejęciu majątku jednego przedsiębiorcy (przejmowanego) przez innego (przejmującego). Po przejęciu pozostaje przedsiębiorca przejmujący, który wchodzi w ogół praw i obowiązków przedsiębiorcy przejmowanego, zaś przedsiębiorca przejmowany traci byt prawny. Drugi model polega na zawiązaniu przez dwóch przedsiębiorców nowego podmiotu gospodarczego (spółki nowo zawiązanej), który staje się sukcesorem spółek łączących się, z chwilą połączenia tracących byt prawny. Skutkiem sukcesji uniwersalnej w obu przypadkach jest wejście spółki przejmującej lub nowo zawiązanej w ogół praw i obowiązków łączących się spółek.

– Trzeba podkreślić, iż nie każdy przedsiębiorca ma zdolność łączenia się, gdyż łączyć mogą się jedynie spółki prawa handlowego, ale też nie w każdej konfiguracji. Spółki osobowe nie mogą być spółkami przejmującymi ani spółkami nowo zawiązanymi. Zdolności łączenia nie mają zatem inni przedsiębiorcy, w tym między innymi przedsiębiorcy indywidualni wpisani do CEiDG (także prowadzący działalność w ramach spółki cywilnej), fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie czy oddziały przedsiębiorców zagranicznych – wyjaśnia Daniel Reck, partner z Kancelarii Duraj & Reck i Partnerzy.

Przy łączeniu spółek przez przejęcie konieczne jest wykonanie szeregu czynności, które dzielą się na trzy fazy: fazę menedżerską, fazę właścicielską oraz fazę rejestracji.
Podział na fazy ma szczególne znaczenie przy spółkach kapitałowych, w których wyróżnia się organ zarządzający (zarząd) i organ właścicielski (zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie), między które rozdzielone są czynności fazy menedżerskiej i właścicielskiej, natomiast w spółkach osobowych czynności fazy menedżerskiej wykonują wspólnicy prowadzący sprawy spółki, zaś czynności fazy właścicielskiej – wszyscy wspólnicy.

– W fazie menedżerskiej zarządy łączących się spółek uzgadniają i przygotowują, zgodnie z art. 499 KSH i art. 501 KSH, plan połączenia oraz sprawozdanie uzasadniające prawne i ekonomiczne aspekty połączenia. W planie połączenia określa się m.in. sposób połączenia, wskazuje łączące się spółki oraz parytet wymiany udziałów, a w razie połączenia per unionem wskazuje się także ustrój spółki nowo zawiązanej. Następnie plan połączenia należy złożyć do akt w sądzie rejestrowym łączących się spółek wraz z wnioskiem o wyznaczenie biegłego rewidenta, który zbada plan połączenia pod względem poprawności i rzetelności. Plan połączenia należy równocześnie ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Zamiar łączenia wymaga dwukrotnego zawiadomienia wspólników lub akcjonariuszy łączących się spółek, zgodnie z regułami określonymi w art. 504 KSH. W zawiadomieniu określa się m.in. termin zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, na którym podejmowane będą uchwały o połączeniu, oraz informację o terminie zapoznania się z dokumentami połączeniowymi – tłumaczy Tomasz Kowolik, aplikant adwokacki z Kancelarii Duraj & Reck i Partnerzy.